Hans steek die Rubicon oor – Rudie van Rensburg
Rudie van Rensburg steek die brug van spanningsverhale tot komiese roman skynbaar moeiteloos oor.
Humor bly ’n taai kalant, kultuurgebonde en glibberig, en dit verg kennis van klugtige konvensie om die leser se lagspiere deurgaans te prikkel. Dié skrywer besef dat komiese karakters in diens van intrige en situasie staan, soos in TV-situasiekomedie. Die karakters is gewoonlik bont, bekkig en wroeg of ontwikkel nie te veel nie. Hulle raak hoogstens tydelik verontrief deur katastrofe, en bons kordaat terug.
Op 90 is Hans van Kraaienburg effe stadiger as vantevore, maar steeds onverskrokke. Wanneer hy deur sy orige kinders, wat almal oorsee woon, gevonnis word tot aftrede in Huis Madeliefie, ’n tronk van ’n tehuis wat deur matrone Van Dussen met ’n ysterhand regeer word, beraam hy saam met ander verdruktes sy groot ontsnapping.
Uitkomkans is skraal en die wa ontspoor herhaaldelik. Maar Hans bly vernugtig en verrassend energiek vir sy jare. Hy beraam plannetjies om struikelblokke seepglad te omseil; en nes ’n politikus kan hy ’n bende eksentrieke bejaardes agter sy rebellie skaar. Die omkering van verwagtinge wat aan ouetehuise as rusoorde gekoppel word, is gewaarborg. Hans neem Huis Madeliefie volkome op horings.
Van Rensburg ontgin dié prettige konsep van alle kante, dit lei tot volstoom stuitigheid, skandale, tugverhore en terugslae. Voeg hierby daggakoekies, poepgrappe en ’n besoek aan Teazers, en jy het onverdunde pandemonium.
In sy bitter snaakse kortverhaal “Wolf wolf, hoe laat is dit?”, met seniele mense wat soos kleuters in simboliese doodspeletjies dans, herinner Hennie Aucamp sy lesers aan die naderende donker.
In Van Rensburg se lighartige ekskursie word die donker afgeweer, uitgestel. Dié guitige seniors is veels te hiperaktief vir hunkeringe na die goeie ou dae, en van hul pre-aftrede-lewe (met die uitsondering van Hans) word weinig onthul.
Plek vir morbiede praatjies oor agteruitgang is daar nie. Niemand skop die emmer nie, trouens die vlam word verlaas hoog en helder geblaas.
Een van die vreugdes van dié lekkerleesboek is ’n klein skatkis van vergete idiome wat herwin word, soos P.G. du Plessis by monde van sy beswaarde Genis in Koöperasiestories vermag het.
Elke “oumensie” se wens word ten slotte vervul, volkome in beheer van eie lotgevalle.
Jy lag saam en hoop heimlik: Só wil ons almal eendag oud word.
- Schalk Schoombie is ’n skrywer van Johannesburg.
Top